Recensie van A Little Life (2015) van Hanya
Yanagihara.
Traditiegetrouw moet, na een flitsend
debuut, het tweede werk van een schrijver tegenvallen. Van die veronderstelling
blijft weinig heel na het lezen van A
Little Life (2015). Hanya Yanagihara heeft een modern meesterwerk
geschreven dat haar debuut The People in
the Trees (2013) op alle fronten overtreft.
A Little Life is het verhaal van vier vrienden die elkaar als studenten ontmoeten in New York en samen de weg naar volwassenheid lopen. Stukje bij beetje leren we hun voorgeschiedenis kennen. Maar een van de vrienden, Jude, blijft lang in duister gehuld. Langzaam ontdekken we waar hij vandaan komt, hoe hij als kind op straat is gevonden en in een klooster gewoond heeft, en dat er dingen gebeurd zijn die het daglicht niet kunnen verdragen.
A Little Life is het verhaal van vier vrienden die elkaar als studenten ontmoeten in New York en samen de weg naar volwassenheid lopen. Stukje bij beetje leren we hun voorgeschiedenis kennen. Maar een van de vrienden, Jude, blijft lang in duister gehuld. Langzaam ontdekken we waar hij vandaan komt, hoe hij als kind op straat is gevonden en in een klooster gewoond heeft, en dat er dingen gebeurd zijn die het daglicht niet kunnen verdragen.
Het verhaal
draait om Jude, om zijn pogingen om de schaamte voorbij te komen en over zijn
traumatische verleden te gaan spreken. Het gaat ook over de pogingen van zijn
vrienden om hem bij te staan, om hem te helpen het leven het hoofd te bieden.
Jude is psychisch en lichamelijk ernstig beschadigd. Zijn worsteling om anderen
en zichzelf te vertrouwen, om zichzelf te respecteren en liefde te ontvangen,
wordt met pijnlijke precisie beschreven.
De voorgeschiedenis
van Jude is schokkend, en dat is licht uitgedrukt. Steeds als je denkt dat je
het ergste gehad hebt, dat de grenzen van de menselijke wreedheid bereikt zijn,
test Yanagihara je uithoudingsvermogen met een nieuwe verschrikking. Het lezen
van A Little Life lijkt soms een
emotionele uitputtingsslag, waarin je langzaamaan murw geslagen wordt totdat je
geen verwachtingen, geen hoop meer hebt, enkel nog mee kan bewegen met het
onverbiddelijke ritme van het verhaal, als zeewier met de zuiging van het getij.
Het is een
boek van contrasten. Yanagihara sleurt de lezer naar de donkerste uithoeken van
het leven op aarde, maar ze toont ook het licht: liefde, mededogen, en
onvoorwaardelijke vriendschap. Juist in de momenten van kortstondige lichtheid
raakt ze het meest. Ook over een gebroken leven, lijkt ze te zeggen, kan
het licht van liefde schijnen, al is het maar voor even. Daardoor is A Little Life een hopeloze maar geen
deprimerende roman.
De kracht
van A Little Life ligt, behalve in de
grote moed van de schrijfster, ook in de volledige afwezigheid van ironische of
literaire pretenties. Het proza heeft een heldere gratie die nooit afleidt van
het verhaal. Nergens zegt Yanagihara 'kijk eens hoe goed ik kan schrijven' of
'kijk eens hoe intelligent ik ben'. Ze dient het verhaal, niet haar eigen
schrijverschap, en heeft alles weg geschaafd wat tussen de lezer en het verhaal
in zou kunnen staan.
A Little Life is een heftig boek, dat heftige
reacties oproept. Zo begint de recensent van de Los Angeles Times met een
bekentenis: dit is het enige boek, schrijft ze, dat ik als volwassene las en
dat "left me sobbing". In de New Yorker wordt gesproken van
een boek "that can drive you mad, consume you, and take over your
life". Qua
emotionele impact kunnen weinig romans wedijveren met A Little Life; alleen het beste werk van Hubert Selby Jr komt wellicht
in de buurt.
Uiteindelijk
is het een roman over vriendschap; dat is het enige wat weerstand biedt aan de
verschrikkingen in het leven van de hoofdpersoon. In een
interview zei Yanagihara hierover: “The 20th century was all about romance, but
that is quite a recent idea. Friendship is perhaps a purer relationship.” In hun vriendschap vinden de
hoofdpersonen troost en betekenis, en kan ook de lezer een reden vinden om door
te gaan, meer dan 800 pagina´s lang, door een verhaal dat veel vergt maar ook
veel geeft: een louterende ervaring van onvergetelijke intensiteit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten